Restoran DRUMSKI RAJ Svilajnac

Nedaleko od Velike Morave, na njenoj desnoj obali, na obalama donjeg toka resave, vekovima Svilajnac živi svoj buran i miran, seljački i varoški, prestonički i provincijski život u zavisnosti od okolnosti nametnutih događajima kroz istoriju. Resavska pitomina podno Huma i Kučaja gostoljubivo je pružala utočište i egzistenciju mnogim kolenima naših predaka. Šume, kojih je bilo mnogo, su ih skrivale, a plodna zemlja ih je hranila.

Svilajnca, Svilaenac, Svilainac, Svilajenac sve su to imena današnjeg Svilajnca koji se prvi put pominje u turskom popisu naselja 1467. godine kao selo sa 30 kuća. Nešto kasnije Svilajnac je imao 57 kuća a 1516. godine 78 kuća. Pošto je bio na Carskom Drumu, selo Svilajnac pominje se kao jedno od sela koje ima status “Derbenđija” to jest čuvara puta.

Jedan od ranih pomena Svilajnca je u jednom Napuljskom dokumentu iz 1697. godine kao “Di Svilate” gde označava ime naselja na glavnom rimskom vojničkom putu.

Legenda kaže a proučavanje prošlosti potvđuje da je poreklo njegovog imena vezano za stari oblik privređivanja, za gajenje svilene bube.

Za vreme Prvog Srpskog ustanka i ustaničkih borbi pod Karađorđem, Resava je dala i svog legendarnog junaka resavskog vojvodu Stevana Sinđelića. Dolaskom Kneza Miloša na vlast, Svilajnac prerasta u političko – administrativno, ekonomsko i kulturno središte Resave. Tome je dosta doprineo i geografski položaj jer se Svilajnac nalazi na raskrsnici saobraćaja sa Kragujevcom-Požarevcom-Jagodinom i Beogradom.

Priraštaj stanovništva Svilajnca je znatan. 1818. godine u Svilajncu je bilo 96 domova a već 1819. godine 182 doma, dok je 1822. godine bilo 214 kuća sa 564 aračkih glava. Vrlo brzo se stvara zanatlijski i trgovački stalež, a time i čaršijsko jezgro koje počinje da utiče na privredni i društveni razvoj cele Resave.

U prvoj polovini XIX veka u Svilajncu su izgrađeni škola i crkva, Okružni sud i.t.d. sve su to bili povodi da se Svilajnac 1846. godine i zvanično proglasi za varoš.

U drugoj polovini XIX veka Svilajnac dobija poštu i telegraf a među prvima u Srbiji i “Čitaonicu omladine resavske”. Prva apoteka otvorena je 1875. godine a “Gimnazija REALKA” 1879. godine.

U postepenom ali stalnom razvoju Svilajnac prelazi iz XIX u XX vek. Bolnicu dobija 1909. godine, a električnu centralu 1925. godine.

Danas u Svilajncu živi oko 12000 stanovnika, a u celoj opštini 37000 a od toga oko 7000 na privremenom radu u inostranstvu. Privredu Svilajnca danas čine uspešni kolektivi kako društvenog tako i privatnog sektora u oblasti industrije, poljoprivrede, ugostiteljstva i trgovine. Mnoštvo izgrađenih lokala i modernih zanatskih centara čine da Svilajnac postane snažan trgovački centar. Na svakom koraku se vidi napredak. Danas se u Svilajncu veoma lepo živi. Pored sportske hale tu je i moderan bazen, mnoštvo kafana i kafića.

Priča o “Drumskom Raju” počinje na ulazu u Svilajnac – za slabije poznavaoce geografije, sa auto-puta treba skrenuti kod Starog Hrasta – ostalo je posao i ljubav.

Mnogo je gurmana na belom svetu a među njima je i onih koji bi to želeli da budu. Oni prvi nisu propustili da osete i budu gosti u restoranu Drumski Raj u Svilajncu.

Pitali jednog gospodina koji je često poslovno na putu, zašto kada krene na jug ne zaobilazi Svilajnac i Drumski Raj.

– To bi bilo kao kada bi čovek zaboravio da proslavi svoje najdraže praznike. U Drumskom Raju ima svega, pa zato i svraćam u odlasku i povratku ne bi li poneo delić tog kulinarskog blaga i doneo kući u krug svoje porodice.

Razlog svega je umeće Vese i Gorana Karabaša, jednih od prvih ugostitelja u pomoravsko – resavskom kraju. Jagnjeće i praseće pečenje pod njihovim stručnim nadzorom je uvek za takmičenje i pobedu ili kako ovde kažu “nosi šnjur”. Tu su takođe i sva jela sa roštilja, razne vrste riba, čorbe, proja, lepinja, izuzetan izbor vina i domaćih rakija.

Porodica Zdravković sa ponosom ističe svoju ugostiteljsku tradiciju koje verovatno nema u Srbiji.

Tradiciju KARABAŠA započeo je još čukundeda Uroš. On je “zaradio” ovaj zvučni nadimak jer je bio viđen svirač u KARABE (vrsta gajdi). Još se u Resavi priča o njegovoj svirci na svadbama.

Uroš je otvorio prvu kafanu u lozi Zdravkovića u Velikom Popoviću, nedaleko od Svilajnca. Ta kafana se zvala “KOD CARA UROŠA” i počela je da radi još 1910. godine. 1919. godine kafanu preuzima Urošev sin Milan, da bi je njegov sin Raka Karabaš nasledio 1935. godine. Inače svi Karabaši su bili poznati po šatrama na mnogim svetkovinama širom Srbije, ali nezvanična titula najboljeg u putujućem ugostiteljstvu pripada ipak Raki Karabašu.

Vesa Karabaš, sin Rake Karabaša svoj pohod do “Drumskog Raja” započeo je još 1958. godine. Držao je kafane u Markovcu kod Velike Plane, u Bunaru kod Jagodine a od 1963. godine je u Svilajncu. Prvo je gazdovao u restoranu “Šaran” na Velikoj Moravi a zatim 1968. godine otvara kafanu “Gurman” na Zelenoj Pijaci.

Današnji Drumski Raj počeo je da radi 1969. godine.

U lepom ambijentu koga krasi akvarijum, bogata zbirka predmeta iz narodne radinosti i drugi detalji, gosti se osećaju prijatno. U večernjim časovima tu je tiha muzika.

Veselin i Goran Karabaš nikada nisu prestali da gaje i dobru kuhinju resavskog podneblja.

Delić tog jelovnika čine i jagnjeća čorba, sarmica sa kiselim mlekom, pravi niz pikantnih specijaliteta pripremljenih na roštilju, razne salate i čuveni “Jelovački sir”.